Gluten, buğdayın içinde bulunan iki ana protein olan glutenin ve gliadinin birleşmesiyle oluşur. Bu proteinler sudan etkilenerek bir araya gelir ve elastik bir yapı oluştururlar. Glutenin, hamurunun işlenmesi sırasında elastik özelliklerini koruması, ekmek gibi ürünlerin kabarmasını sağlar.
Gluten, başlıca buğday, arpa, çavdar gibi tahıllarda bulunur. Bu tahılların işlenmesi sırasında un ve buğday nişastası gibi ürünlerde de gluten bulunabilir. Dolayısıyla, ekmek, makarna, pizza, kek gibi un bazlı ürünler gluten içerir. Ayrıca, pek çok hazır gıda ürününde ve soslarında da gluten bulunabilir.
Gluten, bazı insanlar için sindirimi zor olabilir ve bu duruma gluten intoleransı denir. Gluten intoleransı olan kişiler, gluten içeren gıdaları tükettiklerinde sindirim sorunları yaşayabilirler. Bu sorunun daha ciddi bir formu ise çölyak hastalığıdır. Çölyak hastalığı, bağışıklık sisteminin gluteni bir tehdit olarak algılaması sonucu bağırsaklarda ciddi hasara yol açar.
Son yıllarda, gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan insanlar için gluten içermeyen alternatif ürünler giderek yaygınlaşmaktadır. Pirinç unu, badem unu, mısır unu gibi alternatif unlar kullanılarak ekmek ve diğer un bazlı ürünler hazırlanabilir. Ayrıca, marketlerde gluten içermeyen ürünlerin özel olarak işaretlendiği ve satıldığı gözlemlenmektedir.
Gluten, genellikle sağlıksız bir madde olarak lanse edilse de, sağlıklı bireyler için gluten tüketimi genellikle zararlı değildir. Ancak, gluten intoleransı veya çölyak hastalığı olan kişiler için büyük bir sağlık riski oluşturabilir. Sağlık uzmanları, bu tür bireylerin gluten içeren gıdalardan kaçınmalarını önermektedir.